Theo cụ Hải Thượng Lãn Ông: “thận làm chủ nhị tiện, tiền âm và hậu âm” có nghĩa là thận hư thì hệ bài tiết và hệ tiêu hóa bị rối loạn. Bởi vậy để trị được bệnh viêm dạ dày tá tràng nhất định phải quan tâm tới tạng thận. Trên lâm sàng bệnh này Y Học Cổ Truyền (yhct) chia làm hai thể chính. Thể HÀN và thể NHIỆT trong đó thể NHIỆT chiếm 90% và chỉ có khoảng 10% người mắc bệnh này thuộc thuộc thể HÀN
VIÊM DẠ DÀY-TÁ TRÀNG THỂ HÀN
Thường được gọi là trường vị hư hàn.
Trên lâm sàng thể này rất hiếm chỉ chiếm mộ số rất ít vậy nên nó thường được gọi là thể không điển hình. Thể viêm này có thể có vi khuẩn HP cũng có thể không có
Triệu trứng:
Đau bụng – đi ngoài phân lỏng (đi lỏng và rễ đi) là hai triệu chứng chính của thể này ngoài ra cũng có thể thấy ợ hơi (không ợ chua), đầy bụng, ăn lâu tiêu, đi ngoài phân sống
Thể này thường đi kèm với thận dương hư tổn : sợ lạnh bàn chân lạnh, thích uống nước ấm, nếu nặng thì dẫn đến huyết áp thấp, dễ bị cảm lạnh, giảm ham muốn tình dục ở cả hai giới
Điều trị : ôn trung tán hàn – hành khí chỉ thống, nếu có hiện tượng thân dương hư thì cần tư bổ thận dương
Phương thuốc :
Tràng Vị Vương Sơn Đan (Ôn Trung) với thành phần như: cỏ gấu, vỏ vối rừng, giềng ấm, cỏ lào, hoắc hương núi
nếu có thận dương hư thì dùng thêm bát vị hoàn theo kinh nghiệm của chúng tôi thường gia thêm cao xương dê để tăng thêm tinh năng bổ thận tráng dương. Theo y học hiện đại thì bổ thận tráng dương chính là làm mạnh hoóc môm sinh dục, từ đó làm mạnh chân khí tăng sức đề kháng một cách tự nhiên
VIÊM DẠ DÀY-TÁ TRÀNG THỂ NHIỆT
Thường được gọi là trường vị thấp nhiệt.
Đây là thể bệnh điển hình chiếm đa số trong nhóm bệnh nhân viêm dạ dày tá tràng. Gần như tất cả bệnh nhân nhiễm khuẩn HP đều thuộc thể này đặc biệt là trẻ em (đã từ nhiều năm nay tôi chưa gặp bệnh nhi nào không thuộc thể này)
Triệu chứng:
Trào ngược dịch vị, ợ chua, đau bụng,ợ nóng, nóng cổ, buồn nôn, có thể có nhiệt miệng, nóng ruột cồn cào như cảm giác sốt ruột, rêu lưỡi trắng hoặc vàng khô, hôi miệng rối loạn chức năng đại tràng đi ngoài phân khi táo, khi lỏng (đi phân lỏng nhưng phải rặn mới ra có thể đi nhiều lần trong ngày nhưng lượng phân ít, đôi khi lẫn nhầy mũi, thường thì cảm thấy nóng rát hậu môn) thể này đa phần nhiễm vi khuẩn H-P (Helicobacter pylori)
Thể này thường kèm theo hội chứng thận âm hư với các triệu chứng như: khô miệng (có thể khát nước, có thể không khát),thích uống nước mát, ù tai, hoa mắt, da khô, bốc hỏa, rêu lưỡi khô dầy ở phần gốc lưỡi, đôi khi có cảm giác nóng nực bứt dứt, bồn chồn, đại tiện táo, tiểu tiện vàng đôi khi tiểu vặt nhiều lần lượng ít, người bệnh đa phần sụt cân người gầy ốm
Điều trị: thanh nhiệt trừ thấp – hành khí chỉ thống – điều hòa trường vị – tư âm bổ thận
Phương thuốc: Tràng Vị Vương Sơn Đan với thành phần như chè dây, lá khôi, dạ cẩm, nam hậu phác, rễ nôi côi núi, khổ sâm, nghệ vàng…vỏ bùm bụp, lá bồ công anh
Tất cả bệnh nhân thể này theo lương y Phạm Ngọc thì đều phải kết hơp với thuốc tư âm bổ thận vì thuốc này làm mạnh hệ miễn dich, làm điều tiết dịch vị trở về ngưỡng cân bằng và làm dày lớp lót màng nhày trọng dạ dày. Từ đó tạo một môi trường an toàn với dạ dày và không thích ứng để vi khuẩn HP phát triển, vậy nên phác đồ này chống tái phát bệnh viêm dạ dày vô cùng hiệu quả.
Lương y thường ví viêm dạ dày thể nhiệt mà không dùng kết hợp bổ thận tư âm khác nào ruộng đã khô vậy mà bón phân lại không tưới nước…
Lưu ý:
– 2 thể bệnh trên không phải bệnh nhân nào cũng có đủ triệu chứng như vây. Chỉ cần bệnh nhân viêm dạ dày tá tràng có từ 3-4 triệu trứng trên là ta có thể quy nó vào thể hàn hay nhiệt rồi
– Ngoài ra trên lâm sàng còn thấy một dạng nữa thận dương hư – mệnh môn hỏa suy, gây ra hiện tượng dưới thực hàn trên giả nhiệt. Cụ thể là bệnh nhân có triệu chứng bàn chân lạnh, sợ lạnh, thích uống nước ấm, đi ngoài phân lỏng (dễ đi) nhưng lại có hội chứng viêm dạ dày thể nhiệt như nóng ruột, bốc hỏa, khô miệng… dạng này trên lâm sàng rất hiếm gặp.
Lương Y : Phạm Ngọc
Liên Hệ Lương Y
Gọi ngay