Thần nông bản thảo

中医十九世传人巫祯来医生藏典

Trung Y thập cửu thế truyền nhân vu trinh lai y sinh tàng điển

卷一上经

Thần Nông bản thảo kinh tự lục

上药一百二十种为君, 主养命以应天, 无毒, 多服久服不伤人, 欲轻身益气, 不老延年者, 本上经.

Thượng dược nhất bách nhị thập chủng vi quân, thiển dưỡng mệnh dĩ ứng thiên, vô độc, đa phục cửu phục bất thương nhân, dục khinh thân ích khí, bất lão duyên niên giả, bổn thượng kinh.

中药一百二十种为臣, 主养性以应人, 无毒有毒, 斟酌其宜, 欲遏病补虚蠃者, 本中经.

Trung Dược nhất bách nhị thập chủng vi thần, thiển dưỡng tính dĩ ứng nhân,vô độc hữu độc, châm chước kì nghi, dục át bệnh bổ hư lỏa giả, bổn trung kinh.

下药一百二十五种为左使, 主治病以应地, 多毒不可久服, 欲除寒热邪气, 破积聚, 愈疾者, 本下经.

Hạ dược nhất bách nhị thập ngũ chủng vi tả sử, chủ trị bệnh dĩ ứng địa, đa độc bất khả cửu phục, dục trừ hàn nhiệt tà khí, phá tích tụ, dũ tật giả, bổn hạ kinh.

三品合三百六十五种, 法三百六十五度, 一度应一日以成一岁. 药有臣佐使, 以相宣摄合和, 宜用一君二臣三佐五使, 又可一君三臣九佐使也. 药有阴阳, 配合子母兄弟, 根茎华实草石骨肉. 有单行者, 有相须者, 有相使者, 有相畏者, 有相恶者, 有相反者, 有相杀者. 凡此七情合和视之, 当用相须相使者良, 勿用相恶相反者. 若有毒宜制, 可用相畏相杀者, 不尔勿合用也. 药有酸咸甘苦辛五味, 又有寒热温凉四气, 及有毒无毒, 阴乾暴乾, 采造时月, 生熟, 土地所出, 真伪陈新, 并各有法. 药性有宜丸者, 宜散者, 宜水煮者, 宜酒渍者, 宜膏煎者, 亦有一物兼宜者, 亦有不可入汤酒者, 并随药性, 不得违越. 欲疗病, 先察其原, 先候病机. 五藏未虚, 六府未竭, 血脉未乱, 精神未散,服药必活. 若病已成, 可得半愈. 病势已过, 命将难全. 若用毒药疗病, 先起如黍粟, 病去即止, 不去倍之, 不去十之取去为度. 疗寒以热药, 疗热以寒药, 饮食不消以吐下药, 鬼注蛊毒以毒药, 痈肿创瘤以创药, 风湿以风湿药, 各随其所宜. 病在胸膈以上者, 先食后服药. 病在心腹以下者, 先服药而后食. 病在四肢血脉者, 宜空腹而在旦. 病在骨髓者, 宜饱满而在夜. 夫大病之主, 有中风伤寒 , 寒热温疟 , 中恶霍乱 , 大腹水肿 , 肠下利 , 大小便不通 , 贲肫上气 , 逆呕吐 , 黄疸消渴 , 留饮癖食 , 坚积症瘕 , 惊邪癫鬼注 , 喉痹齿痛 , 耳聋目盲 , 金创折 , 痈肿恶创 , 痔瘿瘤 , 男子五劳七伤虚乏羸瘦 , 女子带下崩中血闭阴蚀 , 虫蛇蛊毒所伤. 此大略宗兆, 其间变动技叶, 各宜依端绪以取之.

Tam phẩm hiệp tam bách lục thập ngũ chủng, pháp tam bách lục thập ngũ độ,nhất độ ứng nhất nhật dĩ thành nhất tuế. Ước hữu thần tá sử, dĩ tương tuyên nhiếp hiệp hòa, nghi dụng nhất quân nhị thần tam tả ngũ sử, hựu khả nhất quân tam thần cửu tá sử dã. Ước hữu âm dương, phối hợp tử mẫu huynh đệ,căn hành hoa thật thảo thạch cốt nhục. Hữu đơn hành giả, hữu tương tu giả,hữu tương sử giả, hữu tương úy giả, hữu tương ố giả, hữu tương phản giả, hữu tương sát giả. Phàm thử thất tình hiệp hòa thị chi, đương dụng tương tu tương sử giả lương, vật dụng tương ố tương phản giả. Nhược hữu độc nghi chế, khả dụng tương úy tương sát giả, bất nhĩ vật hợp dụng dã. Ước hữu toan hàm cam khổ tân ngũ vị, hựu hữu hàn nhiệt ôn lương tứ khí, cập hữu độc vô độc,âm can bạo can, thải tạo thời nguyệt, sinh thục, thổ địa sở xuất, chân ngụy trần tân, tịnh các hữu pháp. Dược tính hữu nghi hoàn giả, nghi tán giả, nghi thủy chử giả, nghi tửu tí giả, nghi cao tiên giả, diệc hữu nhất vật kiêm nghi giả, diệc hữu bất khả nhập thang tửu giả, tịnh tùy dược tính, bất đắc vi việt. Dục liệu bệnh,tiên sát kì nguyên, tiên hậu bệnh cơ. Ngũ tàng vị hư, lục phủ vị kiệt, huyết mạch vị loạn, tinh thần vị tán, phục dược tất hoạt. Nhược bệnh dĩ thành, khả đắc bán dũ. Bệnh thế dĩ quá, mệnh tương nan toàn. Nhược dụng độc dược liệu bệnh,tiên khởi như thử túc, bệnh khứ tức chỉ, bất khứ bội chi, bất khứ thập chi thủ khứ vi độ. Liệu hàn dĩ nhiệt dược, liệu nhiệt dĩ hàn ước, ẩm thực bất tiêu dĩ thổ hạ dược, quỷ chú cổ độc dĩ độc dược, ung thũng sáng lựu dĩ sáng ước, phong thấp dĩ phong thấp ước, các tùy kì sở nghi.

Bệnh tại hung cách dĩ thượng giả, tiên thực hậu phục dược.

Bệnh tại tâm phúc dĩ hạ giả, tiên phục dược nhi hậu thực.

Bệnh tại tứ chi huyết mạch giả, nghi không phúc nhi tại đán.

Bệnh tại cốt tủy giả, nghi bão mãn nhi tại dạ. Phu đại bệnh chi thiển, hữu trúng phong thương hàn, hàn nhiệt ôn ngược, trung ác hoắc loạn, đại phúc thủy thũng, tràng hạ lợi, đại tiểu tiện bất thông, bí truân thượng khí, nghịch ẩu thổ,hoàng đản tiêu khát, lưu ẩm phích thực, kiên tích trưng hà, kinh tà điên quỷ chú,hầu tý xỉ thống, nhĩ lung mục manh, kim sang chiết, ung thũng ác sáng, trĩ anh lựu, nam tử ngũ lao thất thương hư phạp luy sấu, nữ tử đái hạ băng trung huyết bế âm thực, trùng xà cổ độc sở thương. Thử đại lược tông triệu, kỳ gian biến động kĩ diệp, các nghi y đoan tự dĩ thủ chi.

Quyển Nhất Thượng Kinh

丹沙味甘微寒. 主身体五藏百病, 养精神, 安魂魄, 益气明目. 杀精魅邪恶鬼. 久服通神明不老. 能化为汞. 生山谷.

Đan sa vị cam vi hàn. Thiển thân thể ngũ tàng bách bệnh, dưỡng tinh thần, an hồn phách, ích khí minh mục. Sát tinh mị tà ác quỷ. Cửu phục thông thần minh bất lão. Năng hóa vi hống. Sinh sơn cốc.

云母味甘平. 主身皮死肌, 中风寒热. 如在车船上. 除邪气, 安五藏, 益子精, 明目. 久服轻身延年. 一名云珠, 一名云华, 一名云英, 一名云液, 一名云沙, 一名磷石. 生山谷.

Vân mẫu vị cam bình. Thiển thân bì tử cơ, trúng phong hàn nhiệt. Như tại xa thuyền thượng. Trừ tà khí, an ngũ tàng, ích tử tinh, minh mục. Cửu phục khinh thân duyên niên. Nhất danh vân châu, nhất danh vân hoa, nhất danh vân anh,nhất danh vân dịch, nhất danh vân sa, nhất danh lân thạch. Sinh sơn cốc.

玉泉味甘平. 主五藏百病, 柔筋强骨, 安魂魄, 长肌肉, 益气. 久耐寒暑, 不饥渴不老神. 人临死服五斤, 死三年不变. 一名玉. 生山谷.

Ngọc tuyền vị cam bình. Thiển ngũ tàng bách bệnh, nhu cân cường cốt, an hồn phách, trường cơ nhục, ích khí. Cửu nại hàn thử, bất cơ khát bất lão thần.Nhân lâm tử phục ngũ cân, tử tam niên bất biến. Nhất danh ngọc. Sinh sơn cốc.

石锺乳味甘温. 主逆上气, 明目益精, 安五藏, 通百节, 利九窍, 下乳汁. 生山谷.

Thạch chung nhũ vị cam ôn. Thiển nghịch thượng khí, minh mục ích tinh, an ngũ tàng, thông bách tiết, lợi cửu khiếu, hạ nhũ trấp. Sinh sơn cốc.

涅石味酸寒. 主寒热泄利, 白沃阴蚀, 恶创目痛, 坚筋骨齿. 炼饵服之, 轻身不老, 增年. 一名羽涅. 生山谷.

Niết thạch vị toan hàn. Thiển hàn nhiệt tiết lợi, bạch ốc âm thực, ác sáng mục thống, kiên cân cốt xỉ. Luyện nhị phục chi, khinh thân bất lão, tăng niên. Nhất danh vũ niết. Sinh sơn cốc.

消石味苦寒. 主五藏积热, 胃张闭, 涤去蓄结饮食, 推陈致新, 除邪气. 炼之如膏, 久服轻身. 生山谷.

Tiêu thạch vị khổ hàn. Thiển ngũ tàng tích nhiệt, vị trương bế, địch khứ súc kết ẩm thực, thôi trần trí tân, trừ tà khí. Luyện chi như cao, cửu phục khinh thân.Sinh sơn cốc.

朴消味苦寒. 主百病, 除寒热邪气, 逐六府积聚 , 结固留癖, 能化七十二种石. 炼饵服之, 轻身神. 生山谷.

Phác tiêu vị khổ hàn. Thiển bách bệnh, trừ hàn nhiệt tà khí, trục lục phủ tích tụ, kết cố lưu phích, năng hóa thất thập nhị chủng thạch. Luyện nhị phục chi,khinh thân thần. Sinh sơn cốc.

滑石味甘寒. 主身热泄 , 女子乳难 , 癃闭. 利小便, 荡胃中积聚寒热, 益精气. 久服轻身耐饥长年. 生山谷.

Hoạt thạch vị cam hàn. Thiển thân nhiệt tiết, nữ tử nhũ nan, lung bế. Lợi tiểu tiện, đãng vị trung tích tụ hàn nhiệt, ích tinh khí. Cửu phục khinh thân nại cơ trường niên. Sinh sơn cốc.

石胆味酸寒. 主明目目痛 , 金创 , 诸痉 , 女子阴蚀痛 , 石淋寒热 , 崩中下血诸邪毒气, 令人有子. 炼饵服之不老, 久服增寿神. 能化铁为铜, 成金银. 一名毕石. 生山谷.

Thạch đảm vị toan hàn. Thiển minh mục mục thống, kim sang, chư kinh, nữ tử âm thực thống, thạch lâm hàn nhiệt, băng trung hạ huyết, chư tà độc khí, lệnh nhân hữu tử. Luyện nhị phục chi bất lão, cửu phục tăng thọ thần. Năng hóa thiết vi đồng, thành kim ngân. Nhất danh tất thạch. Sinh sơn cốc.

空青味甘寒. 主青盲耳聋, 明目, 利九窍, 通血脉, 养精神. 久服轻身延年不老. 能化铜铁铅锡作金. 生山谷.

Không thanh vị cam hàn. Thiển thanh manh nhĩ lung, minh mục, lợi cửu khiếu,thông huyết mạch, dưỡng tinh thần. Cửu phục khinh thân duyên niên bất lão.Năng hóa đồng thiết duyên tích tác kim. Sinh sơn cốc.

曾青味酸, 小寒. 主目痛, 止瓷出风痹, 利关节, 通九窍, 破坚积聚. 久服轻身不老. 能化金铜. 生山谷.

Tằng thanh vị toan, tiểu hàn. Thiển mục thống, chỉ từ B xuất phong tý, lợi quan tiết, thông cửu khiếu, phá kiên tích tụ. Cửu phục khinh thân bất lão. Năng hóa kim đồng. Sinh sơn cốc.

禹馀粮味甘寒. 主逆寒热烦满 , 下赤白 , 血闭瘕大热. 炼饵服之不饥, 轻身延年. 生池泽及山岛中.

Vũ dư lương vị cam hàn. Thiển nghịch hàn nhiệt phiền mãn, hạ xích bạch,huyết bế hà đại nhiệt. Luyện nhị phục chi bất cơ, khinh thân duyên niên. Sinh trì trạch cập sơn đảo trung.

太一馀粮味甘平. 主逆上气 , 瘕血闭漏下, 除邪气. 久服耐寒暑, 不饥, 轻身飞行千里神. 一名石脑. 生山谷.

Thái nhất dư lương vị cam bình. Thiển nghịch thượng khí, hà huyết bế lậu hạ, trừ tà khí. Cửu phục nại hàn thử, bất cơ, khinh thân phi hành thiên lí thần.Nhất danh thạch não. Sinh sơn cốc.

白石英味甘微温. 主消渴 , 阴痿 , 不足 , 逆 , 胸鬲闲久寒, 益气, 除风湿痹. 久服轻身. 长年生山谷.

Bạch thạch anh vị cam vi ôn. Thiển tiêu khát, âm nuy, bất túc, nghịch, hung cách nhàn cửu hàn, ích khí, trừ phong thấp tý. Cửu phục khinh thân. Trường niên sinh sơn cốc.

紫石英味甘温. 主心腹逆邪气, 补不足, 女子风寒在子宫, 绝孕十年无子. 久服温中, 轻身延年. 生山谷.

Tử thạch anh vị cam ôn. Thiển tâm phúc nghịch tà khí, bổ bất túc, nữ tử phong hàn tại tử cung, tuyệt dựng thập niên vô tử. Cửu phục ôn trung, khinh thân duyên niên. Sinh sơn cốc.

青石 , 赤石 , 黄石 , 白石 , 黑石脂等味甘平. 主黄疸泄利 , 肠癖脓血 , 阴蚀下血 , 赤白邪气 , 痈肿疽痔 , 恶创 , 头疡疥搔. 久服补髓益气, 肥健不饥, 轻身延年. 五石脂各随五色补五藏. 生山谷中.

Thanh thạch, xích thạch, hoàng thạch, bạch thạch, hắc thạch chi đẳng vị cam bình. Thiển hoàng đản tiết lợi, tràng phích nùng huyết, âm thực hạ huyết, xích bạch tà khí, ung thũng thư trĩ, ác sáng, đầu dương giới tao. Cửu phục bổ tủy ích khí, phì kiện bất cơ, khinh thân duyên niên. Ngũ thạch chi các tùy ngũ sắc bổ ngũ tàng. Sinh sơn cốc trung.

白青味甘平. 主明目, 利九窍耳聋, 心下邪气, 令人吐, 杀诸毒三虫. 久服通神明, 轻身延年不老. 生山谷中.

Bạch thanh vị cam bình. Thiển minh mục, lợi cửu khiếu nhĩ lung, tâm hạ tà khí, lệnh nhân thổ, sát chư độc tam trùng. Cửu phục thông thần minh, khinh thân duyên niên bất lão. Sinh sơn cốc trung.

扁青味甘平. 主目痛明目 , 折跌痈肿 , 金创不瘳, 破积聚, 解毒气, 利精神. 久服轻身不老. 生山谷

Biển thanh vị cam bình. Thiển mục thống minh mục, chiết điệt ung thũng, kim sang bất sưu, phá tích tụ, giải độc khí, lợi tinh thần. Cửu phục khinh thân bất lão.Sinh sơn cốc

昌蒲味辛温. 主风寒湿痹, 逆上气. 开心孔, 补五藏, 通九窍, 明耳目, 出声音. 久服轻身, 不忘不迷, 或延年. 一名昌阳. 生池泽.

Xương bồ vị tân ôn. Thiển phong hàn thấp tý, nghịch thượng khí. Khai tâm khổng, bổ ngũ tàng, thông cửu khiếu, minh nhĩ mục, xuất thanh âm. Cửu phục khinh thân, bất vong bất mê, hoặc duyên niên. Nhất danh xương dương. Sinh trì trạch.

菊花味苦平. 主风头眩肿痛 , 目欲脱瓷 B 出 , 皮肤死肌 , 恶风湿痹. 久服利血气, 轻身耐老延年. 一名节华. 生川泽及田野.

Cúc hoa vị khổ bình. Thiển phong đầu huyễn thũng thống, mục dục thoát từ B xuất, bì phu tử cơ, ác phong thấp tý. Cửu phục lợi huyết khí, khinh thân nại lão duyên niên. Nhất danh tiết hoa. Sinh xuyên trạch cập điền dã.

人叁味甘微寒. 主补五藏, 安精神, 定魂魄, 止惊悸, 除邪气, 明目, 开心益智. 久服轻身延年. 一名人衔, 一名鬼说 bo 生山谷.

Nhân ? vị cam vi hàn. Thiển bổ ngũ tàng, an tinh thần, định hồn phách, chỉ kinh quý, trừ tà khí, minh mục, khai tâm ích trí. Cửu phục khinh thân duyên niên.Nhất danh nhân hàm, nhất danh quỷ thuyết bo sinh sơn cốc.

天门冬味苦平. 主诸暴 , 风湿偏痹, 强骨髓, 杀三虫, 去伏尸. 久服轻身, 益气延年. 一名颠勒. 生山谷.

Thiên môn đông vị khổ bình. Thiển chư bạo, phong thấp thiên tý, cường cốt tủy, sát tam trùng, khứ mật thi. Cửu phục khinh thân, ích khí duyên niên. Nhất danh điên lặc. Sinh sơn cốc.

甘草味甘平. 主五藏六府 , 寒热邪气, 坚筋骨, 长肌肉, 倍力, 金创肿, 解毒. 久服轻身延年. 生山谷.

Cam thảo vị cam bình. Thiển ngũ tàng lục phủ, hàn nhiệt tà khí, kiên cân cốt,trường cơ nhục, bội lực, kim sang thũng, giải độc. Cửu phục khinh thân duyên niên. Sinh sơn cốc.

乾地黄味甘寒. 主折跌绝筋伤中, 逐血痹, 填骨髓, 长肌肉. 作汤除寒热积聚除痹, 生者尤良. 久服轻身不老. 一名地髓. 生川泽.

Can địa hoàng vị cam hàn. Thiển chiết điệt tuyệt cân thương trung, trục huyết tý, điền cốt tủy, trường cơ nhục. Tác thang trừ hàn nhiệt tích tụ trừ tý,sinh giả vưu lương. Cửu phục khinh thân bất lão. Nhất danh địa tủy. Sinh xuyên trạch.

术味苦温. 主风寒湿痹 , 死肌痉疸, 止汗除热, 消食. 作煎饵, 久服轻身延年不饥. 一名山蓟. 生山谷.

Truật vị khổ ôn. Thiển phong hàn thấp tý, tử cơ kinh đản, chỉ hãn trừ nhiệt, tiêu thực. Tác tiên nhị, cửu phục khinh thân duyên niên bất cơ. Nhất danh sơn kế.Sinh sơn cốc.

免丝子味辛平. 主续绝伤, 补不足, 益气力, 肥健, 汁去面. 久服明目, 轻身延年. 一名兔芦. 生川泽.

Miễn ti tử vị tân bình. Thiển tục tuyệt thương, bổ bất túc, ích khí lực, phì kiện,trấp khứ diện. Cửu phục minh mục, khinh thân duyên niên. Nhất danh thỏ lô.Sinh xuyên trạch.

牛膝味苦酸. 主寒湿痿痹 , 四肢拘挛 , 膝痛不可屈伸. 逐血气 , 伤热 , 火烂, 堕胎. 久服轻身耐老. 一名百倍. 生川谷.

Ngưu tất vị khổ toan. Thiển hàn thấp nuy tý, tứ chi câu luyên, tất thống bất khả khuất thân. Trục huyết khí, thương nhiệt, hỏa lạn, đọa thai. Cửu phục khinh thân nại lão. Nhất danh bách bội. Sinh xuyên cốc.

充蔚子味辛微温. 主明目益精, 除水气, 久服轻身. 茎主瘾僼, 可作浴汤. 一名益母, 一名益明, 一名大札. 生池泽.

Sung úy tử vị tân vi ôn. Thiển minh mục ích tinh, trừ thủy khí, cửu phục khinh thân. Hành thiển ẩn 僼, khả tác dục thang. Nhất danh ích mẫu, nhất danh ích minh, nhất danh đại trát. Sinh trì trạch.

女萎味甘平. 主中风暴热 , 不能动摇 , 跌筋结肉 , 诸不足. 久服去面黑, 好颜色, 润泽, 轻身不老. 生山谷.

Nữ nuy vị cam bình. Thiển trúng phong bạo nhiệt, bất năng động diêu, điệt cân kết nhục, chư bất túc. Cửu phục khứ diện hắc, hảo nhan sắc, nhuận trạch,khinh thân bất lão. Sinh sơn cốc.

防葵味辛寒. 主疝瘕肠泄 , 膀胱热结 , 溺不下 , 逆温疟 , 癫惊邪狂走. 久服坚骨髓, 益气轻身. 一名梨说 bo 生川谷.

Phòng quỳ vị tân hàn. Thiển sán hà tràng tiết, bàng quang nhiệt kết, nịch bất hạ, nghịch ôn ngược, điên kinh tà cuồng tẩu. Cửu phục kiên cốt tủy, ích khí khinh thân. Nhất danh lê thuyết bo sinh xuyên cốc.

茈葫味苦平. 主心腹, 去肠胃中结气 , 饮食积聚 , 寒热邪气, 推陈致新. 久服轻身, 明目益精. 一名地.

? hồ vị khổ bình. Thiển tâm phúc, khứ trường vị trung kết khí, ẩm thực tích tụ,hàn nhiệt tà khí, thôi trần trí tân. Cửu phục khinh thân, minh mục ích tinh. Nhất danh địa.

麦门冬味甘平. 主心腹结气 , 伤中伤饱 , 胃结脉绝, 羸瘦短气. 久服轻身不老不饥. 生川谷及堤坂.

Mạch môn đông vị cam bình. Thiển tâm phúc kết khí, thương trung thương bão, vị kết mạch tuyệt, luy sấu đoản khí. Cửu phục khinh thân bất lão bất cơ.Sinh xuyên cốc cập đê phản.

独活味苦平. 主风寒所击 , 金疮止痛 , 奔豚 , 女子疝瘕. 久服轻身耐老. 一名羌活, 一名羌青, 一名护羌使者. 生川谷.

Độc hoạt vị khổ bình. Thiển phong hàn sở kích, kim sang chỉ thống, bôn đồn,nữ tử sán hà. Cửu phục khinh thân nại lão. Nhất danh khương hoạt, nhất danh khương thanh, nhất danh hộ khương sử giả. Sinh xuyên cốc.

车前子味甘寒, 无毒. 主气癃止痛, 利水道小便, 除湿痹. 久服轻身耐老. 一名当道. 生平泽.

Xa tiền tử vị cam hàn, vô độc. Thiển khí lung chỉ thống, lợi thủy đạo tiểu tiện,trừ thấp tý. Cửu phục khinh thân nại lão. Nhất danh đương đạo. Sinh bình trạch.

木香味辛. 主邪气, 辟毒疫, 温鬼, 强志, 主淋露. 久服不梦寤魇寐. 生山谷.

Mộc hương vị tân. Thiển tà khí, tịch độc dịch, ôn quỷ, cường chí, thiển lâm lộ.Cửu phục bất mộng ngụ yểm mị. Sinh sơn cốc.

署豫味甘温. 主伤中, 补虚羸, 除寒热邪气, 补中益气力, 长肌肉. 久服耳目聪明, 轻身不饥延年. 一名山芋. 生山谷.

Thự dự vị cam ôn. Thiển thương trung, bổ hư luy, trừ hàn nhiệt tà khí, bổ trung ích khí lực, trường cơ nhục. Cửu phục nhĩ mục thông minh, khinh thân bất cơ duyên niên. Nhất danh sơn dụ. Sinh sơn cốc.

薏苡仁味甘微寒. 主筋急拘挛 , 不可屈伸 , 风湿痹下气. 久服轻身益气. 其根下三虫. 一名解蠡. 生平泽及田野.

Ý dĩ nhân vị cam vi hàn. Thiển cân cấp câu luyên, bất khả khuất thân, phong thấp tý hạ khí. Cửu phục khinh thân ích khí. Kì căn hạ tam trùng. Nhất danh giải lễ. Sinh bình trạch cập điền dã.

泽泻味甘寒. 主风寒湿痹 , 乳难消水. 养五藏, 益气力, 肥健. 久服耳目聪明, 不饥, 延年, 轻身, 面生光, 能行水上. 一名水泻, 一名芒芋,一名鹄泻. 生池泽.

Trạch tả vị cam hàn. Thiển phong hàn thấp tý, nhũ nan tiêu thủy. Dưỡng ngũ tàng, ích khí lực, phì kiện. Cửu phục nhĩ mục thông minh, bất cơ, duyên niên,khinh thân, diện sinh quang, năng hành thủy thượng. Nhất danh thủy tả, nhất danh mang dụ, nhất danh hộc tả. Sinh trì trạch.

远志味苦温. 主逆 , 伤中. 补不足. 除邪气, 利九窍, 益智慧, 耳目聪明不忘, 强心倍力. 久服轻身不老. 叶名小草. 一名棘菀, 一名绕, 一名细草. 生川谷.

Viễn chí vị khổ ôn. Thiển nghịch, thương trung. Bổ bất túc. Trừ tà khí, lợi cửu khiếu, ích trí tuệ, nhĩ mục thông minh bất vong, cường tâm bội lực. Cửu phục khinh thân bất lão. Diệp danh tiểu thảo. Nhất danh cức uyển, nhất danh nhiễu,nhất danh tế thảo. Sinh xuyên cốc.

龙胆味苦涩. 主骨间寒热 , 惊邪气. 续绝伤, 定五藏, 杀虫毒. 久服益智不忘, 轻身耐老. 一名陵游. 生山谷.

Long đảm vị khổ sáp. Thiển cốt gian hàn nhiệt, kinh tà khí. Tục tuyệt thương,định ngũ tàng, sát trùng độc. Cửu phục ích trí bất vong, khinh thân nại lão. Nhất danh lăng du. sơn cốc.

细辛味辛温. 主逆头痛脑动 , 百节拘挛 , 风湿痹痛 , 死肌. 久服明目利九窍, 轻身长年. 一名小辛. 生山谷.

Tế tân vị tân ôn. Thiển nghịch đầu thống não động, bách tiết câu luyên, phong thấp tý thống, tử cơ. Cửu phục minh mục lợi cửu khiếu, khinh thân trường niên.Nhất danh tiểu tân. Sinh sơn cốc.

石斛味甘平. 主伤中, 除痹下气, 补五藏虚劳羸瘦, 强阴. 久服厚肠胃, 轻身延年. 一名林兰. 生山谷.

Thạch hộc vị cam bình. Thiển thương trung, trừ tý hạ khí, bổ ngũ tàng hư lao luy sấu, cường âm. Cửu phục hậu trường vị, khinh thân duyên niên. Nhất danh lâm lan. Sinh sơn cốc.

巴戟天味辛微温. 主大风邪气 , 阴痿不起. 强筋骨, 安五藏, 补中增志益气. 生山谷.

Ba kích thiên vị tân vi ôn. Thiển đại phong tà khí, âm nuy bất khởi. Cường cân cốt, an ngũ tàng, bổ trung tăng chí ích khí. Sinh sơn cốc.

白英味甘寒. 主寒热 , 八疽消渴. 补中益气. 久服轻身延年. 一名翩 B 菜. 生山谷.

Bạch anh vị cam hàn. Thiển hàn nhiệt, bát thư tiêu khát. Bổ trung ích khí. Cửu phục khinh thân duyên niên. Nhất danh phiên B thái. Sinh sơn cốc.

白蒿味甘平. 主五藏邪气 , 风寒湿痹. 补中益气, 长毛发令黑, 疗心悬少食常饥. 久服轻身, 耳目聪明, 不老. 生川泽.

Bạch hao vị cam bình. Thiển ngũ tàng tà khí, phong hàn thấp tý. Bổ trung ích khí, trường mao phát lệnh hắc, liệu tâm huyền thiểu thực thường cơ. Cửu phục khinh thân, nhĩ mục thông minh, bất lão. Sinh xuyên trạch.

赤箭味辛温. 主杀鬼精物 , 蛊毒恶气. 久服益气力, 长阴肥健, 轻身增年. 一名离母. 一名鬼督邮. 生川谷.

Xích tiến vị tân ôn. Thiển sát quỷ tinh vật, cổ độc ác khí. Cửu phục ích khí lực,trường âm phì kiện, khinh thân tăng niên. Nhất danh ly mẫu. Nhất danh quỷ đốc bưu. Sinh xuyên cốc.

奄闾子味苦微寒. 主五藏瘀血 , 腹中水气 , 胪张留热 , 风寒湿痹 , 身体诸痛. 久服轻身, 延年不老. 生川谷.

Yểm lư tử vị khổ vi hàn. Thiển ngũ tàng ứ huyết, phúc trung thủy khí, lư trương lưu nhiệt, phong hàn thấp tý, thân thể chư thống. Cửu phục khinh thân,duyên niên bất lão. Sinh xuyên cốc.

析子味辛微温. 主明目 , 目痛瓷 B 出. 除痹, 补五藏, 益精光. 久服轻身不老. 一名蔑析, 一名大蕺, 一名马辛. 生川泽及道旁.

Tích tử vị tân vi ôn. Thiển minh mục, mục thống từ B xuất. Trừ tý, bổ ngũ tàng,ích tinh quang. Cửu phục khinh thân bất lão. Nhất danh miệt tích, nhất danh đại ?, nhất danh mã tân. Sinh xuyên trạch cập đạo bàng.

蓍实味苦平. 主益气, 充肌肤, 明目聪慧先知. 久服不饥, 不老轻身. 生山谷.

Thi thật vị khổ bình. Thiển ích khí, sung cơ phu, minh mục thông tuệ tiên tri.Cửu phục bất cơ, bất lão khinh thân. Sinh sơn cốc.

赤 , 黑 , 青 , 白 , 黄 , 紫芝赤芝, 味苦平. 主胸中结, 益心气, 补中增慧智不忘. 久食轻身不老, 延年神. 一名丹芝. 黑芝, 味咸平. 主癃, 利水道, 益肾气, 通九窍, 聪察. 久食轻身不老, 延年神. 一名元芝. 青芝, 味酸平. 主明目, 补肝气, 安精魂仁恕. 久食轻身不老, 延年神.一名龙芝. 白芝, 味辛平. 主逆上气, 益肺气, 通利口鼻, 强志意, 勇悍安魄. 久食轻身不老, 延年神. 一名玉芝. 黄芝, 味甘平. 主心腹五邪,益脾气, 安神, 忠信和乐. 久食轻身不老, 延年神. 一名金芝. 紫芝, 味甘温. 主耳聋, 利关节, 保神益精气, 坚筋骨, 好颜色. 久食轻身不老,延年. 一名木芝. 生山谷.

Xích, hắc, thanh, bạch, hoàng, tử chi xích chi, vị khổ bình. Thiển hung trung kết,ích tâm khí, bổ trung tăng tuệ trí bất vong. Cửu thực khinh thân bất lão, duyên niên thần. Nhất danh đan chi. Hắc chi, vị hàm bình. Thiển lung, lợi thủy đạo, ích thận khí, thông cửu khiếu, thông sát. Cửu thực khinh thân bất lão, duyên niên thần. Nhất danh nguyên chi. Thanh chi, vị toan bình. Thiển minh mục, bổ can khí,an tinh hồn nhân thứ. Cửu thực khinh thân bất lão, duyên niên thần. Nhất danh long chi. Bạch chi, vị tân bình. Thiển nghịch thượng khí, ích phế khí, thông lợi khẩu tì, cường chí ý, dũng hãn an phách. Cửu thực khinh thân bất lão, duyên niên thần. Nhất danh ngọc chi. Hoàng chi, vị cam bình. Thiển tâm phúc ngũ tà,ích tì khí, an thần, trung tín hòa lạc. Cửu thực khinh thân bất lão, duyên niên thần. Nhất danh kim chi. Tử chi, vị cam ôn. Thiển nhĩ lung, lợi quan tiết, bảo thần ích tinh khí, kiên cân cốt, hảo nhan sắc. Cửu thực khinh thân bất lão, duyên niên. Nhất danh mộc chi. Sinh sơn cốc.

卷柏味辛温. 主五藏邪气 , 女子阴中寒热痛 , 症瘕血闭绝子. 久服轻身, 和颜色. 一名万岁. 生山谷石闲.

Quyển bách vị tân ôn. Thiển ngũ tàng tà khí, nữ tử âm trúng hàn nhiệt thống,trưng hà huyết bế tuyệt tử. Cửu phục khinh thân, hòa nhan sắc. Nhất danh vạn tuế. Sinh sơn cốc thạch nhàn.

蓝实味苦寒. 主解诸毒, 杀蛊注鬼螫毒. 久服头不白, 轻身. 生平泽.

Lam thật vị khổ hàn. Thiển giải chư độc, sát cổ chú quỷ thích độc. Cửu phục đầu bất bạch, khinh thân. Sinh bình trạch.

芎味辛温. 主中风, 入脑头痛 , 寒痹筋挛 , 缓急金创 , 妇人血闭无子. 生川谷.

Khung vị tân ôn. Thiển trúng phong, nhập não đầu thống, hàn tý cân luyên,hoãn cấp kim sang, phụ nhân huyết bế vô tử. Sinh xuyên cốc.

蘼芜味辛温. 主逆, 定惊气, 辟邪恶, 除蛊毒鬼注, 去三虫. 久服通神. 一名薇芜. 生川泽.

Mi vu vị tân ôn. Thiển nghịch, định kinh khí, tịch tà ác, trừ cổ độc quỷ chú, khứ tam trùng. Cửu phục thông thần. Nhất danh vi vu. Sinh xuyên trạch.

黄连味苦寒. 主热气 , 目痛眦伤 , 泣出明目 , 肠腹痛下利 , 妇人阴中肿痛. 久服令人不忘. 一名王连. 生川谷.

Hoàng liên vị khổ hàn. Thiển nhiệt khí, mục thống tí thương, khấp xuất minh mục, tràng phúc thống hạ lợi, phụ nhân âm trung thũng thống. Cửu phục lệnh nhân bất vong. Nhất danh vương liên. Sinh xuyên cốc.

络石味苦温. 主风热 , 死肌痈伤 , 口乾舌焦 , 痈肿不消 , 喉舌肿 , 水浆不下. 久服轻身, 明目润泽, 好颜色, 不老延年. 一名石鲮.生川谷.

Lạc thạch vị khổ ôn. Thiển phong nhiệt, tử cơ ung thương, khẩu can thiệt tiêu,ung thũng bất tiêu, hầu thiệt thũng, thủy tương bất hạ. Cửu phục khinh thân,minh mục nhuận trạch, hảo nhan sắc, bất lão duyên niên. Nhất danh thạch lăng.Sinh xuyên cốc.

蒺藜子味苦温. 主恶血, 破症结积聚 , 喉痹乳难. 久服长肌肉, 明目轻身. 一名旁通, 一名屈人, 一名止行, 一名豺羽, 一名升推. 生平泽或道旁.

Tật lê tử vị khổ ôn. Thiển ác huyết, phá trưng kết tích tụ, hầu tý nhũ nan. Cửu phục trường cơ nhục, minh mục khinh thân. Nhất danh bàng thông, nhất danh khuất nhân, nhất danh chỉ hành, nhất danh sài vũ, nhất danh thăng thôi. Sinh bình trạch hoặc đạo bàng.

黄味甘微温. 主痈疽 , 久败创 , 排脓止痛 , 大风癞疾 , 五痔鼠 , 补虚 , 小儿百病. 一名戴糁. 生山谷.

Hoàng vị cam vi ôn. Thiển ung thư, cửu bại sáng, bài nùng chỉ thống, đại phong lại tật, ngũ trĩ thử, bổ hư, tiểu nhi bách bệnh. Nhất danh đái tảm. Sinh sơn cốc.

肉松容味甘微温. 主五劳七伤, 补中, 除茎中寒热痛. 养五藏, 强阴益精气, 多子, 妇人症瘕. 久服轻身. 生山谷.

Nhục tùng dung vị cam vi ôn. Thiển ngũ lao thất thương, bổ trung, trừ hành trúng hàn nhiệt thống. Dưỡng ngũ tàng, cường âm ích tinh khí, đa tử, phụ nhân trưng hà. Cửu phục khinh thân. Sinh sơn cốc.

防风味甘温, 无毒. 主大风头眩痛 , 恶风风邪 , 目盲无所见 , 风行周身 , 骨节疼痹 , 烦满. 久服轻身. 生川泽.

Phòng phong vị cam ôn, vô độc. Thiển đại phong đầu huyễn thống, ác phong phong tà, mục manh vô sở kiến, phong hành chu thân, cốt tiết đông tý, phiền mãn. Cửu phục khinh thân. Sinh xuyên trạch.

蒲黄味甘平. 主心腹膀胱寒热, 利小便, 止血消瘀血. 久服轻身, 益气力, 延年神. 生池泽.

Bồ hoàng vị cam bình. Thiển tâm phúc bàng quang hàn nhiệt, lợi tiểu tiện, chỉ huyết tiêu ứ huyết. Cửu phục khinh thân, ích khí lực, duyên niên thần. Sinh trì trạch.

香蒲味甘平. 主五藏 , 心下邪气 , 口中烂臭. 坚齿明目聪耳. 久服轻身耐老. 一名睢. 生池泽.

Hương bồ vị cam bình. Thiển ngũ tàng, tâm hạ tà khí, khẩu trung lạn xú. Kiên xỉ minh mục thông nhĩ. Cửu phục khinh thân nại lão. Nhất danh tuy. Sinh trì trạch.

续断味苦微温. 主伤寒, 补不足, 金创痈伤, 折跌续筋骨, 妇人乳难. 久服益气力. 一名龙豆, 一名属折. 生山谷.

Tục đoạn vị khổ vi ôn. Thiển thương hàn, bổ bất túc, kim sang ung thương,chiết điệt tục cân cốt, phụ nhân nhũ nan. Cửu phục ích khí lực. Nhất danh long đậu, nhất danh thuộc chiết. Sinh sơn cốc.

漏芦味苦咸寒. 主皮肤热 , 恶创疽痔 , 湿痹 , 下乳汁. 久服轻身益气, 耳目聪明, 不老延年. 一名野兰. 生山谷.

Lậu lô vị khổ hàm hàn. Thiển bì phu nhiệt, ác sáng thư trĩ, thấp tý, hạ nhũ trấp.Cửu phục khinh thân ích khí, nhĩ mục thông minh, bất lão duyên niên. Nhất danh dã lan. Sinh sơn cốc.

营实味酸温. 主痈疽 , 恶创结肉 , 跌筋败创 , 热气阴蚀不瘳 , 利关节. 一名墙薇, 一名墙麻, 一名牛棘. 生川谷.

Doanh thật vị toan ôn. Thiển ung thư, ác sáng kết nhục, điệt cân bại sáng,nhiệt khí âm thực bất sưu, lợi quan tiết. Nhất danh tường vi, nhất danh tường ma, nhất danh ngưu cức. Sinh xuyên cốc.

天名精味甘寒. 主瘀血, 血瘕欲死, 下血止血, 利小便. 久服轻身耐老. 一名麦句姜, 一名虾蟆蓝, 一名豕首. 生川泽.

Thiên danh tinh vị cam hàn. Thiển ứ huyết, huyết hà dục tử, hạ huyết chỉ huyết, lợi tiểu tiện. Cửu phục khinh thân nại lão. Nhất danh mạch cú khương,nhất danh cáp mô lam, nhất danh thỉ thủ. Sinh xuyên trạch.

决明子味咸平. 主青盲目, 淫肤赤白. 膜眼赤痛瓷 B 出. 久服益精光, 轻身. 生川泽.

Quyết minh tử vị hàm bình. Thiển thanh manh mục, dâm phu xích bạch. Mô nhãn xích thống từ B xuất. Cửu phục ích tinh quang, khinh thân. Sinh xuyên trạch.

丹叁味苦微寒. 主心腹邪气 , 肠鸣幽幽如走水 , 寒热积聚. 破症除瘕, 止烦满, 益气. 一名却蝉草. 生川谷.

Đan ? vị khổ vi hàn. Thiển tâm phúc tà khí, trường minh u u như tẩu thủy, hàn nhiệt tích tụ. Phá chứng trừ hà, chỉ phiền mãn, ích khí. Nhất danh khước thiền thảo. Sinh xuyên cốc.

茜根味苦寒. 主寒湿风痹 , 黄疸 , 补中. 生川谷.

Thiến căn vị khổ hàn. Thiển hàn thấp phong tý, hoàng đản, bổ trung. Sinh xuyên cốc.

飞廉味苦平. 主骨节热 , 胫重酸疼. 久服令人身轻. 一名飞轻. 生川泽.

Phi liêm vị khổ bình. Thiển cốt tiết nhiệt, hĩnh trọng toan đông. Cửu phục lệnh nhân thân khinh. Nhất danh phi khinh. Sinh xuyên trạch.

五味子味酸温. 主益气, 逆上气, 劳伤羸瘦, 补不足, 强阴, 益男子精. 生山谷.

Ngũ vị tử vị toan ôn. Thiển ích khí, nghịch thượng khí, lao thương luy sấu, bổ bất túc, cường âm, ích nam tử tinh. Sinh sơn cốc.

旋覆花味甘温. 主益气, 去面, 黑色媚好. 其根味辛, 主腹中寒热邪气, 利小便. 久服不饥轻身. 生平泽.

Toàn phúc hoa vị cam ôn. Thiển ích khí, khứ diện, hắc sắc mị hảo. Kì căn vị tân, thiển phúc trúng hàn nhiệt tà khí, lợi tiểu tiện. Cửu phục bất cơ khinh thân.Sinh bình trạch.

兰草味辛平. 主利水道, 杀蛊毒, 辟不祥. 久服益气轻身不老, 通神明. 一名水香. 生池泽.

Lan thảo vị tân bình. Thiển lợi thủy đạo, sát cổ độc, tịch bất tường. Cửu phục ích khí khinh thân bất lão, thông thần minh. Nhất danh thủy hương. Sinh trì trạch.

蛇床子味苦平. 主妇人阴中肿痛, 男子阴痿湿, 除痹气, 利关节, 癫恶创. 久服轻身. 一名蛇米. 生川谷及田野.

Xà sàng tử vị khổ bình. Chủ phụ nhân âm trung thũng thống, nam tử âm nuy thấp, trừ tý khí, lợi quan tiết, điên ác sáng. Cửu phục khinh thân. Nhất danh xà mễ. Sinh xuyên cốc cập điền dã.

地肤子味苦寒. 主膀胱热, 利小便, 补中益精气. 久服耳目聪明, 轻身耐老. 一名地葵. 生平泽及田野.

Địa phu tử vị khổ hàn. Thiển bàng quang nhiệt, lợi tiểu tiện, bổ trung ích tinh khí. Cửu phục nhĩ mục thông minh, khinh thân nại lão. Nhất danh địa quỳ. Sinh bình trạch cập điền dã.

景天味苦平. 主大热, 火创身热, 烦邪恶气. 华主女人漏下赤白, 轻身明目. 一名戒火, 一名慎火. 生川谷.

Cảnh thiên vị khổ bình. Thiển đại nhiệt, hỏa sáng thân nhiệt, phiền tà ác khí.Hoa thiển nữ nhân lậu hạ xích bạch, khinh thân minh mục. Nhất danh giới hỏa,nhất danh thận hỏa. Sinh xuyên cốc.

茵陈味苦平. 主风湿, 寒热邪气, 热结黄疸. 久服轻身, 益气耐老. 生邱陵坂岸上.

Nhân trần vị khổ bình. Thiển phong thấp, hàn nhiệt tà khí, nhiệt kết hoàng đản. Cửu phục khinh thân, ích khí nại lão. Sinh khâu lăng phản ngạn thượng.

杜若味辛微温. 主胸胁, 下逆气, 温中风入脑户, 头肿痛, 多涕瓷 B 出. 久服益精, 明目轻身. 一名杜衡. 生川泽.

Đỗ nhược vị tân vi ôn. Thiển hung hiếp, hạ nghịch khí, ôn trúng phong nhập não hộ, đầu thũng thống, đa thế từ B xuất. Cửu phục ích tinh, minh mục khinh thân. Nhất danh đỗ hành. Sinh xuyên trạch.

沙叁味苦微寒. 主血积惊气, 除寒热, 补中益肺气. 久服利人. 一名知母. 生川谷.

Sa ? vị khổ vi hàn. Thiển huyết tích kinh khí, trừ hàn nhiệt, bổ trung ích phế khí. Cửu phục lợi nhân. Nhất danh tri mẫu. Sinh xuyên cốc.

白兔藿味苦平. 主蛇虺蜂虿, 狗菜肉蛊毒注. 一名白葛. 生山谷.

Bạch thỏ hoắc vị khổ bình. Thiển xà hủy phong sái, cẩu thái nhục cổ độc chú. Nhất danh bạch cát. Sinh sơn cốc.

徐长卿味辛温. 主鬼物, 百精蛊毒, 疫疾邪恶气, 温疟. 久服强悍轻身. 鬼督邮. 生山谷.

Từ trường khanh vị tân ôn. Thiển quỷ vật, bách tinh cổ độc, dịch tật tà ác khí,ôn ngược. Cửu phục cường hãn khinh thân. Quỷ đốc bưu. Sinh sơn cốc.

石龙刍味苦微寒. 主心腹邪气, 小便不利, 淋闭风湿, 鬼注恶毒. 久服补虚羸, 轻身, 耳目聪明, 延年. 一名龙须, 一名草续断, 一名龙珠. 生山谷.

Thạch long sô vị khổ vi hàn. Thiển tâm phúc tà khí, tiểu tiện bất lợi, lâm bế phong thấp, quỷ chú ác độc. Cửu phục bổ hư luy, khinh thân, nhĩ mục thông minh, duyên niên. Nhất danh long tu, nhất danh thảo tục đoạn, nhất danh long châu. Sinh sơn cốc.

薇衔味苦平. 主风湿痹 , 历节痛 , 惊吐舌 , 悸气贼风 , 鼠俈痈肿. 一名糜衔. 生川泽.

Vi hàm vị khổ bình. Thiển phong thấp tý, lịch tiết thống, kinh thổ thiệt, quý khí tặc phong, thử 俈 ung thũng. Nhất danh mi hàm. Sinh xuyên trạch.

云实主泄利肠, 杀虫蛊毒, 去邪恶结气, 止痛除热. 华主见鬼精物. 多食另人狂走, 久服轻身通神明. 生川谷.

Vân thật thiển tiết lợi tràng, sát trùng cổ độc, khứ tà ác kết khí, chỉ thống trừ nhiệt. Hoa chủ kiến quỷ tinh vật. Đa thực lánh nhân cuồng tẩu, cửu phục khinh thân thông thần minh. Sinh xuyên cốc.

王不留行味苦平. 主金创止血, 逐痛出刺, 除风痹内寒. 久服轻身, 耐老增寿. 生山谷.

Vương bất lưu hành vị khổ bình. Thiển kim sang chỉ huyết, trục thống xuất thứ, trừ phong tý nội hàn. Cửu phục khinh thân, nại lão tăng thọ. Sinh sơn cốc.

升麻味甘辛. 主解百毒, 杀百老物殃鬼, 辟温疾瘴邪毒蛊. 久服不夭. 一名周升麻. 生山谷.

Thăng ma vị cam tân. Thiển giải bách độc, sát bách lão vật ương quỷ, tịch ôn tật chướng tà độc cổ. Cửu phục bất yêu. Nhất danh chu thăng ma. Sinh sơn cốc.

青味甘寒. 主五藏邪气, 风寒湿痹, 益气, 补脑髓, 坚筋骨. 久服耳目聪明, 不饥不老增寿. 巨胜苗也. 生川谷.

Thanh vị cam hàn. Thiển ngũ tàng tà khí, phong hàn thấp tý, ích khí, bổ não tủy, kiên cân cốt. Cửu phục nhĩ mục thông minh, bất cơ bất lão tăng thọ. Cự thắng miêu dã. Sinh xuyên cốc.

姑活味甘温. 主大风邪气 , 湿痹寒痛. 久服轻身, 益寿耐老. 一名冬葵子.

Gia hoạt vị cam ôn. Thiển đại phong tà khí, thấp tý hàn thống. Cửu phục khinh thân, ích thọ nại lão. Nhất danh đông quỳ tử.

别羁味苦微温. 主风寒湿痹 , 身重 , 四肢疼酸 , 寒邪历节痛. 生川谷.

Biệt ky vị khổ vi ôn. Thiển phong hàn thấp tý, thân trọng, tứ chi đông toan, hàn tà lịch tiết thống. Sinh xuyên cốc.

屈草味苦. 主胸胁下痛邪气 , 腹间寒热阴痹. 久服轻身, 益气耐老. 生川泽.

Khuất thảo vị khổ. Thiển hung hiếp hạ thống tà khí, phúc gian hàn nhiệt âm tý. Cửu phục khinh thân, ích khí nại lão. Sinh xuyên trạch.

淮木味苦平. 主久上气 , 伤中虚羸 , 女子阴蚀 , 漏下赤白沃. 一名百岁城中木. 生山谷.

Hoài mộc vị khổ bình. Thiển cửu thượng khí, thương trung hư luy, nữ tử âm thực, lậu hạ xích bạch ốc. Nhất danh bách tuế thành trung mộc. Sinh sơn cốc.

牡桂味辛温. 主上气, 逆结气, 喉痹吐吸, 利关节, 补中益气. 久服通神, 轻身不老. 生山谷.

Mẫu quế vị tân ôn. Chủ thượng khí, nghịch kết khí, hầu tý thổ hấp, lợi quan tiết,bổ trung ích khí. Cửu phục thông thần, khinh thân bất lão. Sinh sơn cốc.

菌桂味辛温. 主百病, 养精神, 和颜色, 为诸药先聘通使. 久服轻身不老, 面生光华, 媚好常如童子. 生山谷.

Khuẩn quế vị tân ôn. Thiển bách bệnh, dưỡng tinh thần, hòa nhan sắc, vi chư ước tiên sính thông sử. Cửu phục khinh thân bất lão, diện sinh quang hoa, mị hảo thường như đồng tử. Sinh sơn cốc.

松脂味苦温. 主疽恶创, 头疡白秃, 疥搔风气, 安五藏, 除热. 久服轻身, 不老延年. 一名松膏, 一名松肪. 生山谷.

Tùng chi vị khổ ôn. Thiển thư ác sáng, đầu dương bạch ngốc, giới tao phong khí, an ngũ tàng, trừ nhiệt. Cửu phục khinh thân, bất lão duyên niên. Nhất danh tùng cao, nhất danh tùng phương. Sinh sơn cốc.

槐实味苦寒. 主五内邪气热, 止涎唾, 补绝伤, 五痔火创, 妇人乳瘕, 子藏急痛. 生平泽.

Hòe thật vị khổ hàn. Thiển ngũ nội tà khí nhiệt, chỉ duyên thóa, bổ tuyệt thương, ngũ trĩ hỏa sáng, phụ nhân nhũ hà, tử tàng cấp thống. Sinh bình trạch.

枸杞味苦寒. 主五内邪气, 热中消渴, 周痹. 久服坚筋骨, 轻耳不老. 一名杞根, 一名地骨, 一名枸忌, 一名地辅. 生平泽.

Cẩu kỷ vị khổ hàn. Thiển ngũ nội tà khí, nhiệt trung tiêu khát, chu tý. Cửu phục kiên cân cốt, khinh nhĩ bất lão. Nhất danh kỷ căn, nhất danh địa cốt, nhất danh cẩu kị, nhất danh địa phụ. Sinh bình trạch.

柏实味甘平. 主惊悸, 安五藏, 益气, 除湿痹. 久服令人悦泽美色, 耳目聪明, 不饥不老, 轻身延年. 生山谷.

Bách thật vị cam bình. Thiển kinh quý, an ngũ tàng, ích khí, trừ thấp tý. Cửu phục lệnh nhân duyệt trạch mỹ sắc, nhĩ mục thông minh, bất cơ bất lão, khinh thân duyên niên. Sinh sơn cốc.

茯苓味甘平. 主胸胁逆气 , 忧恚惊邪 , 恐悸 , 心下结痛 , 寒热烦满 , 逆 , 口焦舌乾 , 利小便. 久服安魂养神, 不饥延年. 一名茯菟. 生山谷.

Phục linh vị cam bình. Thiển hung hiếp nghịch khí, ưu khuể kinh tà, khủng quý, tâm hạ kết thống, hàn nhiệt phiền mãn, nghịch, khẩu tiêu thiệt can, lợi tiểu tiện. Cửu phục an hồn dưỡng thần, bất cơ duyên niên. Nhất danh phục thỏ. Sinh sơn cốc.

榆皮味甘平. 主大小便不通, 利水道, 除邪气. 久服轻身不饥, 其实尤良. 一名零榆. 生山谷.

Du bì vị cam bình. Thiển đại tiểu tiện bất thông, lợi thủy đạo, trừ tà khí. Cửu phục khinh thân bất cơ, kỳ thực vưu lương. Nhất danh linh du. Sinh sơn cốc.

酸枣味酸平. 主心腹寒热 , 邪结气聚 , 四肢酸疼湿痹. 久服安五藏, 轻身延年. 生川泽.

Toan tảo vị toan bình. Thiển tâm phúc hàn nhiệt, tà kết khí tụ, tứ chi toan đông thấp tý. Cửu phục an ngũ tàng, khinh thân duyên niên. Sinh xuyên trạch.

檗木味苦寒. 主五藏肠胃中结热 , 黄疸 , 肠痔. 止泄利 , 女子下漏下赤白 , 阴阳蚀创. 一名檀桓. 生山谷.

Bách mộc vị khổ hàn. Thiển ngũ tàng trường vị trung kết nhiệt, hoàng đản,tràng trĩ. Chỉ tiết lợi, nữ tử hạ lậu hạ xích bạch, âm dương thực sáng. Nhất danh đàn hoàn. Sinh sơn cốc.

乾漆味辛温, 无毒. 主绝伤补中, 续筋骨, 填髓脑, 安五藏, 五缓六急, 风寒湿痹, 生漆, 去长虫. 久服轻身耐老. 生川谷.

Can tất vị tân ôn, vô độc. Thiển tuyệt thương bổ trung, tục cân cốt, điền tủy não, an ngũ tàng, ngũ hoãn lục cấp, phong hàn thấp tý, sinh tất, khứ trường trùng. Cửu phục khinh thân nại lão. Sinh xuyên cốc.

五加皮味辛温. 主心腹疝气腹痛, 益气疗, 小儿不能行, 疽创阴蚀. 一名豺漆.

Ngũ gia bì vị tân ôn. Thiển tâm phúc sán khí phúc thống, ích khí liệu, tiểu nhi bất năng hành, thư sáng âm thực. Nhất danh sài tất.

蔓荆实味苦微寒. 主筋骨间寒热痹, 拘挛, 明目坚齿, 利九窍, 去白虫. 久服轻身耐老. 小荆实亦等. 生山谷.

Man kinh thật vị khổ vi hàn. Thiển cân cốt gian hàn nhiệt tý, câu luyên, minh mục kiên xỉ, lợi cửu khiếu, khứ bạch trùng. Cửu phục khinh thân nại lão. Tiểu kinh thật diệc đẳng. Sinh sơn cốc.

辛夷味辛温. 主五藏, 身体寒风, 头脑痛, 面. 久服下气, 轻身明目, 增年耐老. 一名辛矧, 一名侯桃, 一名房木. 生川谷.

Tân di vị tân ôn. Thiển ngũ tàng, thân thể hàn phong, đầu não thống, diện. Cửu phục hạ khí, khinh thân minh mục, tăng niên nại lão. Nhất danh tân thẩn, nhất danh hầu đào, nhất danh phòng mộc. Sinh xuyên cốc.

桑上寄生味苦平. 主腰痛, 小儿背强痈肿, 安胎, 充肌肤, 坚发齿, 长须眉. 其实明目, 轻身通神. 一名寄屑, 一名寓木, 一名宛童. 生川谷.

Tang thượng kí sinh vị khổ bình. Thiển yêu thống, tiểu nhi bội cường ung thũng, an thai, sung cơ phu, kiên phát xỉ, trường tu my. Kỳ thực minh mục, khinh thân thông thần. Nhất danh kí tiết, nhất danh ngụ mộc, nhất danh uyển đồng.Sinh xuyên cốc.

杜仲味辛平. 主腰脊痛, 补中益精气, 坚筋骨强志, 除阴下湿, 小便馀沥. 久服轻身耐老. 一名思. 生山谷.

Đỗ trọng vị tân bình. Thiển yêu tích thống, bổ trung ích tinh khí, kiên cân cốt cường chí, trừ âm hạ thấp, tiểu tiện dư lịch. Cửu phục khinh thân nại lão. Nhất danh tư. Sinh sơn cốc.

女贞实味苦平. 主补中, 安五藏, 养精神, 除百疾. 久服肥健, 轻身不老. 生山谷.

Nữ trinh thật vị khổ bình. Thiển bổ trung, an ngũ tàng, dưỡng tinh thần, trừ bách tật. Cửu phục phì kiện, khinh thân bất lão. Sinh sơn cốc.

木兰味苦寒. 主身大热在皮肤中, 去面热赤, 疱酒, 恶风癫疾, 阴下湿, 明耳目. 一名林兰.

Mộc lan vị khổ hàn. Thiển thân đại nhiệt tại bì phu trung, khứ diện nhiệt xích,pháo tửu, ác phong điên tật, âm hạ thấp, minh nhĩ mục. Nhất danh lâm lan.

蕤核味甘温. 主心腹邪气, 明目, 目赤痛伤瓷 B 出. 久服轻身, 益气不饥. 生川谷.

Nhuy hạch vị cam ôn. Thiển tâm phúc tà khí, minh mục, mục xích thống thương từ B xuất. Cửu phục khinh thân, ích khí bất cơ. Sinh xuyên cốc.

橘柚味辛温. 主胸中瘕热逆气, 利水翩 bo 久服去臭, 下气通神. 一名橘皮. 生川谷.

Quất dữu vị tân ôn. Thiển hung trung hà nhiệt nghịch khí, lợi thủy phiên bo cửu phục khứ xú, hạ khí thông thần. Nhất danh quất bì. Sinh xuyên cốc.

发味苦温. 主五癃, 关格不通, 利小便水道, 疗小儿大人, 仍自还神化.

Phát vị khổ ôn. Thiển ngũ lung, quan cách bất thông, lợi tiểu tiện thủy đạo, liệu tiểu nhi đại nhân, nhưng tự hoàn thần hóa.

龙骨味甘平. 主心腹鬼注, 精物老魅, 逆, 泄利脓血, 女子漏下, 症瘕坚结, 小儿热气惊. 齿主小儿 , 大人惊, 癫疾狂走, 心下结气, 不能喘息诸痉, 杀精物. 久服轻身, 通神明, 延年. 生山谷.

Long cốt vị cam bình. Thiển tâm phúc quỷ chú, tinh vật lão mị, nghịch, tiết lợi nùng huyết, nữ tử lậu hạ, trưng hà kiên kết, tiểu nhi nhiệt khí kinh. Xỉ thiển tiểu nhi, đại nhân kinh, điên tật cuồng tẩu, tâm hạ kết khí, bất năng suyễn tức chư kinh, sát tinh vật. Cửu phục khinh thân, thông thần minh, duyên niên. Sinh sơn cốc.

麝香味辛温. 主辟恶气, 杀鬼精物, 温疟蛊毒, , 去三虫. 久服除邪, 不梦寤厌寐. 生川谷.

Xạ hương vị tân ôn. Thiển tịch ác khí, sát quỷ tinh vật, ôn ngược cổ độc, , khứ tam trùng. Cửu phục trừ tà, bất mộng ngụ yếm mị. Sinh xuyên cốc.

牛黄味苦平. 主惊寒热, 热盛狂, 除邪逐鬼. 生平泽.

Ngưu hoàng vị khổ bình. Thiển kinh hàn nhiệt, nhiệt thịnh cuồng, trừ tà trục quỷ.Sinh bình trạch.

熊脂味甘微寒. 主风痹不仁筋急, 五藏腹中积聚, 寒热羸瘦, 头疡白秃, 面. 久服强志, 不饥轻身. 生山谷.

Hùng chi vị cam vi hàn. Thiển phong tý bất nhân cân cấp, ngũ tàng phúc trung tích tụ, hàn nhiệt luy sấu, đầu dương bạch ngốc, diện. Cửu phục cường chí, bất cơ khinh thân. Sinh sơn cốc.

白胶味甘平. 主伤中劳绝, 腰痛羸瘦, 补中益气, 妇人血闭无子, 止痛安胎. 久服轻身延年. 一名鹿角胶.

Bạch giao vị cam bình. Thiển thương trung lao tuyệt, yêu thống luy sấu, bổ trung ích khí, phụ nhân huyết bế vô tử, chỉ thống an thai. Cửu phục khinh thân duyên niên. Nhất danh lộc giác giao.

阿胶味甘平. 主心腹内崩劳极, 洒洒如疟状, 腰腹痛, 四肢酸疼, 女子下血, 安胎. 久服轻身益气. 一名傅致胶.

A giao vị cam bình. Thiển tâm phúc nội băng lao cực, sái sái như ngược trạng, yêu phúc thống, tứ chi toan đông, nữ tử hạ huyết, an thai. Cửu phục khinh thân ích khí. Nhất danh phó trí giao.

丹雄鸡味甘微温. 主女人崩中漏下赤白沃, 补虚温中, 止血通神, 杀毒辟不祥. 头主杀鬼, 东门上者尤良. 肪主耳聋. 肠主遗溺, ?l 里黄.皮主泄利. 尿白主消渴, 伤寒寒热. 黑雌鸡主风寒湿痹, 五缓六急, 安胎. 翮羽主下血闭. 鸡子主除热, 火疮痉, 可作虎魄神物. 鸡白橐肥脂. 生平泽.

Đan hùng kê vị cam vi ôn. Thiển nữ nhân băng trung lậu hạ xích bạch ốc, bổ hư ôn trung, chỉ huyết thông thần, sát độc tịch bất tường. Đầu thiển sát quỷ,đông môn thượng giả vưu lương. Phương thiển nhĩ lung. Tràng thiển di niệu, ?l Lý hoàng. Bì thiển tiết lợi. Niếu bạch thiển tiêu khát, thương hàn hàn nhiệt. Hắc thư kê thiển phong hàn thấp tý, ngũ hoãn lục cấp, an thai. Cách vũ thiển hạ huyết bế. Kê tử thiển trừ nhiệt, hỏa sang kinh, khả tác hổ phách thần vật. Kê bạch thác phì chi. Sinh bình trạch.

雁肪味甘平. 主风挛拘急, 偏活 B 气不通利. 久服益气不饥, 轻身耐老. 一名肪. 生池泽.

Nhạn phương vị cam bình. Thiển phong luyên câu cấp, thiên hoạt B khí bất thông lợi. Cửu phục ích khí bất cơ, khinh thân nại lão. Nhất danh phương. Sinh trì trạch.

石蜜味甘平. 主心腹邪气, 诸惊, 安五藏诸不足, 益气补中, 止痛解毒, 除众病, 和百药. 久服强志轻身, 不饥不老. 一名石饴. 生山谷.

Thạch mật vị cam bình. Thiển tâm phúc tà khí, chư kinh, an ngũ tàng chư bất túc, ích khí bổ trung, chỉ thống giải độc, trừ chúng bệnh, hòa bách ước. Cửu phục cường chí khinh thân, bất cơ bất lão. Nhất danh thạch di. Sinh sơn cốc.

蜂子味甘平. 主风头, 除蛊毒, 补虚羸伤中. 久服令人光泽好颜色, 不老. 大黄蜂子, 主心腹张满痛, 轻身益气. 土蜂子, 主痈肿. 一名蜚零.生山谷.

Phong tử vị cam bình. Thiển phong đầu, trừ cổ độc, bổ hư luy thương trung.Cửu phục lệnh nhân quang trạch hảo nhan sắc, bất lão. Đại hoàng phong tử,thiển tâm phúc trương mãn thống, khinh thân ích khí. Thổ phong tử, thiển ung thũng. Nhất danh phỉ linh. Sinh sơn cốc.

蜜腊味甘微温. 主下利脓血, 补中, 续绝伤金创, 益气, 不饥耐老. 生山谷.

Mật lạp vị cam vi ôn. Thiển hạ lợi nùng huyết, bổ trung, tục tuyệt thương kim sang, ích khí, bất cơ nại lão. Sinh sơn cốc.

牡蛎味咸平. 主伤寒寒热, 温疟洒洒, 惊恚怒气. 除拘缓鼠, 女子带下赤白. 久服强骨节, 杀邪气, 延年. 一名蛎蛤. 生池泽.

Mẫu lệ vị hàm bình. Thiển thương hàn hàn nhiệt, ôn ngược sái sái, kinh khuể nộ khí. Trừ câu hoãn thử, nữ tử đái hạ xích bạch. Cửu phục cường cốt tiết, sát tà khí, duyên niên. Nhất danh lệ cáp. Sinh trì trạch.

龟甲味咸平. 主漏下赤白, 破症瘕疟, 五痔阴蚀湿痹, 四肢重弱, 小儿不合. 久服轻身不饥. 一名神屋. 生池泽.

Quy giáp vị hàm bình. Thiển lậu hạ xích bạch, phá trưng hà ngược, ngũ trĩ âm thực thấp tý, tứ chi trọng nhược, tiểu nhi bất hợp. Cửu phục khinh thân bất cơ.Nhất danh thần ốc. Sinh trì trạch.

桑蜱味咸平. 主伤中疝瘕, 阴痿, 益精生子, 女子血闭要痛, 通五淋, 利小便水道. 一名蚀侷. 生桑枝上, 采蒸之.

Tang ? vị hàm bình. Thiển thương trung sán hà, âm nuy, ích tinh sinh tử, nữ tử huyết bế yếu thống, thông ngũ lâm, lợi tiểu tiện thủy đạo. Nhất danh thực cục.Sinh tang chi thượng, thải chưng chi.

海蛤味苦平. 主逆上气, 喘息烦满, 胸痛寒热. 一名魁蛤.

Hải cáp vị khổ bình. Thiển nghịch thượng khí, suyễn tức phiền mãn, hung thống hàn nhiệt. Nhất danh khôi cáp.

文蛤主恶疮蚀五痔.

Văn cáp thiển ác sang thực ngũ trĩ.

蠡鱼味甘寒. 主湿痹, 面目浮肿, 下大水. 一名鱼. 生池泽.

Lễ ngư vị cam hàn. Thiển thấp tý, diện mục phù thũng, hạ đại thủy. Nhất danh ngư. Sinh trì trạch.

鲤鱼胆味苦寒. 主目热赤痛, 青盲明目. 久服强悍, 益志气. 生池泽.

Lý ngư đảm vị khổ hàn. Thiển mục nhiệt xích thống, thanh manh minh mục.Cửu phục cường hãn, ích chí khí. Sinh trì trạch.

藕实茎味甘平. 主补中养神, 益气力, 除百疾. 久服轻身耐老, 不饥延年. 一名水芝丹. 生池泽.

Ngẫu thật hành vị cam bình. Thiển bổ trung dưỡng thần, ích khí lực, trừ bách tật. Cửu phục khinh thân nại lão, bất cơ duyên niên. Nhất danh thủy chi đan.Sinh trì trạch.

大枣味甘平. 主心腹邪气, 安中养脾, 助十二经, 平胃气, 通九窍, 补少气, 少津液, 身中不足大惊, 四肢重, 和百药. 久服轻身长年. 叶覆麻黄, 能令出汗. 生平泽.

Đại tảo vị cam bình. Thiển tâm phúc tà khí, an trung dưỡng tì, trợ thập nhị kinh, bình vị khí, thông cửu khiếu, bổ thiểu khí, thiểu tân dịch, thân trung bất túc đại kinh, tứ chi trọng, hòa bách ước. Cửu phục khinh thân trường niên. Diệp phục ma hoàng, năng lệnh xuất hãn. Sinh bình trạch.

蒲萄味甘平. 主筋骨湿痹, 益气倍力, 强志, 令人肥健, 耐饥忍风寒. 久食轻身, 不老延年. 可作酒. 生山谷.

Bồ đào vị cam bình. Thiển cân cốt thấp tý, ích khí bội lực, cường chí, lệnh nhân phì kiện, nại cơ nhẫn phong hàn. Cửu thực khinh thân, bất lão duyên niên.Khả tác tửu. Sinh sơn cốc.

蓬味酸平. 主安五藏, 益精气, 长阴令坚, 强志倍力, 有子. 久服轻身不老. 一名覆盆. 生平泽.

Bồng vị toan bình. Thiển an ngũ tàng, ích tinh khí, trường âm lệnh kiên, cường chí bội lực, hữu tử. Cửu phục khinh thân bất lão. Nhất danh phục bồn. Sinh bình trạch.

鸡头实味甘平. 主湿痹腰脊膝痛, 补中, 除暴疾, 益精气, 强志, 令耳目聪明. 久服轻身不饥, 耐老神. 一名雁喙实. 生池泽.

Kê đầu thật vị cam bình. Thiển thấp tý yêu tích tất thống, bổ trung, trừ bạo tật,ích tinh khí, cường chí, lệnh nhĩ mục thông minh. Cửu phục khinh thân bất cơ,nại lão thần. Nhất danh nhạn uế thật. Sinh trì trạch.

胡麻味甘平. 主伤中虚羸, 补五内, 益气力, 长肌肉, 填髓脑. 久服轻身不老. 一名巨胜, 叶名青. 生川泽.

Hồ ma vị cam bình. Thiển thương trung hư luy, bổ ngũ nội, ích khí lực, trường cơ nhục, điền tủy não. Cửu phục khinh thân bất lão. Nhất danh cự thắng, diệp danh thanh. Sinh xuyên trạch.

麻味辛平. 主五劳七伤, 利五藏, 下血寒气. 多食令人见鬼狂走. 久服通神明, 轻身. 一名麻勃.

Ma vị tân bình. Thiển ngũ lao thất thương, lợi ngũ tàng, hạ huyết hàn khí. Đa thực lệnh nhân kiến quỷ cuồng tẩu. Cửu phục thông thần minh, khinh thân.Nhất danh ma bột.

麻子味甘平. 主补中益气, 肥健, 不老神.

Ma tử vị cam bình. Thiển bổ trung ích khí, phì kiện, bất lão thần.

冬葵子味甘寒. 主五藏六府, 寒热羸瘦, 五癃, 利小便. 久服坚骨, 长肌肉, 轻身延年.

Đông quỳ tử vị cam hàn. Thiển ngũ tàng lục phủ, hàn nhiệt luy sấu, ngũ lung,lợi tiểu tiện. Cửu phục kiên cốt, trường cơ nhục, khinh thân duyên niên.

苋实味甘寒. 主青盲明目, 除邪, 利大小便, 去寒热. 久服益气力, 不饥轻身. 一名马苋.

Hiện thật vị cam hàn. Thiển thanh manh minh mục, trừ tà, lợi đại tiểu tiện, khứ hàn nhiệt. Cửu phục ích khí lực, bất cơ khinh thân. Nhất danh mã hiện.

瓜蒂味苦寒. 主大水, 身面四肢浮肿, 下水杀蛊毒, 逆上气, 及食诸果病在胸腹中皆吐下之. 生平泽.

Qua đế vị khổ hàn. Thiển đại thủy, thân diện tứ chi phù thũng, hạ thủy sát cổ độc, nghịch thượng khí, cập thực chư quả bệnh tại hung phúc trung giai thổ hạ chi. Sinh bình trạch.

瓜子味甘平. 主令心悦泽好颜色, 益气不饥. 久服轻身耐老. 一名水芝. 生平泽.

Qua tử vị cam bình. Thiển lệnh tâm duyệt trạch hảo nhan sắc, ích khí bất cơ.Cửu phục khinh thân nại lão. Nhất danh thủy chi. Sinh bình trạch.

苦菜味苦寒. 主五藏邪气, 厌翩 B 胃痹. 久服安心益气, 聪察少卧, 轻身耐老. 一名荼草, 一名选. 生川谷.

Khổ thái vị khổ hàn. Thiển ngũ tàng tà khí, yếm phiên B vị tý. Cửu phục an tâm ích khí, thông sát thiểu ngọa, khinh thân nại lão. Nhất danh đồ thảo, nhất danh tuyển. Sinh xuyên cốc.

-Hết Quyển Nhất-