Đau Bụng Kinh Nguyệt Điều Trị Bằng Châm Cứu

Đau bụng kinh nguyệt là hiện tượng khá phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt là trong những ngày hành kinh. Theo y học cổ truyền, châm cứu đã được áp dụng từ lâu để điều trị đau bụng kinh nguyệt hiệu quả mà không cần dùng thuốc. Phương pháp này giúp giảm đau, điều hòa kinh nguyệt, cải thiện sức khỏe tổng thể, và ngăn ngừa tái phát.

Đau Bụng Kinh Nguyệt Là Gì?

Đau bụng kinh nguyệt có thể được chia thành hai loại chính:

• Đau bụng kinh nguyên phát (nguyên phát): Đây là loại đau xuất hiện từ những năm đầu của chu kỳ kinh nguyệt, thường xảy ra ở các thiếu nữ. Đau thường khởi phát vài giờ trước hoặc trong những ngày đầu của kỳ kinh, có thể kéo dài từ 24 đến 72 giờ. Triệu chứng bao gồm co thắt ở vùng bụng dưới, đau lưng, và thậm chí có thể gây chóng mặt, buồn nôn.
• Đau bụng kinh thứ phát (thứ phát): Loại đau này xuất hiện muộn hơn và thường liên quan đến các bệnh lý phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, viêm nhiễm vùng chậu, hoặc các vấn đề về cơ quan sinh dục. Đau bụng kinh thứ phát có thể kéo dài hơn và mức độ đau nặng hơn so với nguyên phát.

Cơ Chế Điều Trị Bằng Châm Cứu

Châm cứu dựa trên nguyên lý điều hòa khí huyết, cân bằng âm dương và làm thông kinh lạc. Khi châm cứu vào các huyệt đạo, nó kích thích dòng năng lượng (khí) trong cơ thể, giúp giảm đau và làm ấm vùng bụng dưới.

Phương pháp châm cứu không chỉ làm giảm các triệu chứng đau bụng kinh nguyệt mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, tăng cường sức đề kháng và ngăn ngừa tái phát bệnh.

Các Huyệt Châm Cứu Chính

1. Tam Âm Giao (SP6): Đây là huyệt đạo quan trọng giúp điều hòa chức năng tử cung và làm giảm đau bụng kinh. Vị trí huyệt cách mắt cá chân khoảng 3 thốn. Tam Âm Giao là giao điểm của ba kinh âm (Tỳ, Can, Thận), khi được kích thích, nó giúp lưu thông khí huyết, giảm đau do huyết ứ và cải thiện kinh nguyệt không đều.

   

2. Quan Nguyên (CV4): Huyệt nằm ở vùng bụng dưới, cách rốn khoảng 3 thốn. Quan Nguyên có tác dụng bổ thận, dưỡng huyết, điều hòa chức năng sinh sản, làm ấm kinh mạch, từ đó giảm nhanh chóng cơn đau bụng kinh.
3. Khí Hải (CV6): Nằm dưới rốn khoảng 1,5 thốn, huyệt Khí Hải có tác dụng tăng cường sinh lực, kích thích lưu thông khí huyết, và làm ấm cơ thể, giúp giảm đau bụng kinh tức thời.
4. Huyết Hải (SP10): Vị trí ở đùi trên, huyệt Huyết Hải giúp điều hòa kinh nguyệt, thanh nhiệt và giải độc. Khi châm cứu vào huyệt này, nó giúp cải thiện tình trạng ứ huyết, giảm đau bụng và giúp kinh nguyệt lưu thông thuận lợi.
5. Túc Tam Lý (ST36): Đây là huyệt phổ biến trong châm cứu giúp bổ khí và cải thiện chức năng tiêu hóa. Túc Tam Lý nằm dưới gối, có tác dụng tăng cường sức đề kháng, lưu thông khí huyết, và làm giảm đau bụng kinh hiệu quả.
6. Thận Du (BL23): Huyệt này nằm ở hai bên cột sống, đối diện với phần lưng dưới. Thận Du có tác dụng bổ thận, điều hòa khí huyết và làm ấm tử cung, giúp giảm đau bụng kinh nguyệt.
7. Hạ Cự Hư (ST39): Huyệt nằm phía dưới Túc Tam Lý, có tác dụng tăng cường chức năng tiêu hóa và cải thiện lưu thông máu, đặc biệt có hiệu quả trong việc làm giảm đau bụng kinh kéo dài và khó chịu.
8. Cách Du (BL17): Huyệt này giúp điều hòa huyết, giải phóng huyết ứ, và cải thiện tình trạng co thắt bụng dưới. Đây là huyệt phổ biến khi điều trị đau bụng kinh do nguyên nhân huyết ứ.

Quy Trình Điều Trị Bằng Châm Cứu

1. Giai đoạn trước kinh nguyệt: Đây là thời điểm lý tưởng để tiến hành châm cứu dự phòng, giúp điều hòa khí huyết, ngăn ngừa cơn đau xảy ra. Các huyệt chính trong giai đoạn này bao gồm: Quan Nguyên, Khí Hải, Tam Âm Giao và Túc Tam Lý.
2. Trong thời gian kinh nguyệt: Nếu đau bụng kinh đã xảy ra, châm cứu sẽ tập trung vào các huyệt như Huyết Hải, Túc Tam Lý, và Thận Du để giảm nhanh triệu chứng. Phương pháp này giúp lưu thông kinh mạch, giảm ứ huyết và điều hòa khí huyết.
3. Giai đoạn sau kinh nguyệt: Sau khi hết kỳ kinh, châm cứu tiếp tục được thực hiện để phục hồi sức khỏe, điều hòa kinh nguyệt và ngăn ngừa tái phát. Các huyệt như Quan Nguyên, Khí Hải và Cách Du được sử dụng để giúp hồi phục cơ thể.

   

Liệu Trình Điều Trị

Liệu trình châm cứu thường kéo dài từ 8-10 buổi, mỗi buổi kéo dài khoảng 20-30 phút, tuy nhiên, thời gian và số buổi có thể thay đổi tùy thuộc vào tay nghề của bác sĩ. Đối với những thầy thuốc có tay nghề cao, chẳng hạn như Lương y Phạm Ngọc – tác giả của bài viết, hiệu quả của châm cứu có thể cảm nhận rõ rệt chỉ sau vài phút. Chỉ cần châm cứu trong vòng vài ba phút, bệnh nhân đã có thể thấy triệu chứng đau bụng kinh giảm đi đáng kể. Trong các trường hợp đau bụng kinh thứ phát nặng, châm cứu thường được kết hợp với các phương pháp hỗ trợ khác như dùng thuốc thảo dược hoặc moxibustion (liệu pháp cứu ngải) để tăng cường hiệu quả điều trị.

Điểm quan trọng cần lưu ý về châm cứu trong điều trị đau bụng kinh nguyệt:
Châm cứu không chỉ đơn thuần là tác động lên các huyệt đạo để giảm đau, mà còn nhằm điều chỉnh lại sự mất cân bằng trong cơ thể, từ đó cải thiện cả thể trạng chung. Trong y học cổ truyền, đau bụng kinh thường do hai nguyên nhân chính: hàn ngưng khí trệ và khí huyết suy yếu.

–  Hàn ngưng khí trệ xảy ra khi cơ thể bị nhiễm lạnh, dẫn đến tắc nghẽn khí huyết, gây đau dữ dội. Trong khi đó, khí huyết suy yếu là tình trạng cơ thể thiếu hụt năng lượng và máu, khiến kinh nguyệt không lưu thông dễ dàng, gây ra các cơn đau âm ỉ kéo dài.

Châm cứu giúp khai thông các kinh mạch, thúc đẩy lưu thông khí huyết, làm ấm cơ thể, đặc biệt là vùng bụng dưới, từ đó giảm đau và cải thiện chức năng của cơ quan sinh sản. Đối với những trường hợp đau bụng kinh do hàn ngưng, việc châm cứu ở các huyệt đạo như Quan Nguyên, Khí Hải, và Tam Âm Giao có thể làm ấm bụng và loại bỏ khí lạnh ra khỏi cơ thể, đồng thời điều chỉnh sự co bóp của tử cung.

Trong khi đó, với trường hợp đau bụng kinh do khí huyết suy yếu, các huyệt đạo như Túc Tam Lý, Thái Xung, và Cách Du có thể giúp bổ sung khí huyết, tăng cường sức khỏe toàn diện và giảm dần các triệu chứng đau.

Điều đặc biệt là châm cứu không chỉ giúp giảm đau tức thời mà còn có tác dụng phòng ngừa sự tái phát của cơn đau bụng kinh nguyệt trong những chu kỳ tiếp theo. Nhờ khả năng điều hòa cơ thể, giúp điều chỉnh khí huyết và điều hòa kinh nguyệt, châm cứu là phương pháp hiệu quả lâu dài đối với những bệnh nhân thường xuyên gặp phải chứng đau bụng kinh nguyệt.

Lợi Ích Của Châm Cứu Trong Điều Trị Đau Bụng Kinh Nguyệt

• Không gây tác dụng phụ: Khác với việc sử dụng thuốc giảm đau, châm cứu không gây ra tác dụng phụ và không ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa hay gan thận.
• Cải thiện lưu thông khí huyết: Châm cứu giúp làm ấm cơ thể, cải thiện tuần hoàn máu, và làm giảm các triệu chứng như đau bụng, co thắt, và lạnh bụng.
• Phòng ngừa tái phát: Khi được thực hiện đều đặn, châm cứu không chỉ giúp giảm đau mà còn giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và ngăn ngừa các cơn đau tái phát.

Châm cứu là phương pháp an toàn, hiệu quả trong điều trị đau bụng kinh nguyệt. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền để được hướng dẫn điều trị phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân. Hơn nữa, bạn cũng nên duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tránh đồ ăn lạnh và chú ý giữ ấm cơ thể trong suốt kỳ kinh nguyệt.

lương y Phạm Ngọc